Mišljenje Obdusmana u vezi sa posledicama psihološkog nasilja nad decom

15/11/2016

Upotreba nasilja nad decom, kao i obelodanjivanje slučajeva, kada se ovo nasilje vrši i od strane vaspitača i učitelja, čije je zvanje da sprovode pedagoške norme i oprezno ponašanje sa decom, podstakao je Ombudsmana da tretira uticaj nasilja na zdravlje i društveni život dece, i u obliku jednog Mišljenja ovo uznemirenje upućuje odgovornim institucijama, sa ciljem da skrene pažnju u pogledu negativnog uticaja nasilja nad decom, kao i značaj sprečavanja istog, identifikujući, upučivajući i tretirajući blagovremeno ovo pitanje.

Tokom direktnih susreta koje su predstavnici Institucije Ombudsmana (IO) obavili sa školskom decom iz niže srednje i više srednje škole, kroz razgovor u vezi sa njihovim uznemirenjima, ne samo u prostorijama škole, već i u porodici ili drugim mestima mnogi su istaknuli i psihološko, fizičko, ali i seksualno nasilje, koje je IO istražio, tretirao i uputio nadležnim institucijama.

Takođe, po službenoj dužnosti IO je pokrenuo istragu u vezi sa postupcima institucija odgovornih za zaštitu dece u uličnim situacijama (deca koja prose na ulici, koja čiste šoferšajbne automobila, prodaju razne predmete, itd), a koji se direktno suočavaju rizikom od zloupotrebe.

Nasilje nad decom je izuzetno složeno pitanje i sa ozbiljnim psihosocijalnim posledicama, koje direktno utiču na rast i razvoj dece i sa posledicama i u odraslom dobu. Nasilje se može pojaviti kao fizičko, emocionalno/psihološko zlostavljanje, nemarno tretirtanje, seksualno zlostavljanje, ili drugi način, čiji je ishod oštećenje zdravlje deteta. Zaštita dece od nasilja ostaje izazov države i društva, koji zahteva koordinaciju i blisku saradnju stručnjaka i relevantnih institucija, kojima se obraća, putem ovog mišljenja, i relevantnih preporuka da:

Ministarstvo obrazovanja, nauke i tehnologije organizuje kampanje javnog informisanja u cilju podizanja svesti i senzibiliziranja društva o posledicama zlostavljanja dece, i da promoviše u kontinuitetu nenasilne metode obrazovanja i discipline; – da angažuje psihologe, pedagoge u svim školama, za podršku i pomoć deci; – da stvori sistem koji je pogodan za decu, kako bi deca mogla da prijavljuju nasilje i da se informišu o mehanizmima kojima mogu uputiti žalbe; – da se poveča izgradnja kapaciteta obrazovnih radnika u vezi sa posledicama nasilja nad decom, kao i značaj pravovremene identifikacije i upućivanja ovih slučajeva pred odgovornim organima.
Ministarstvo rada i socijalne zaštite, odnosno Centri za socijalni rad, kao i Ministarstvo unutrašnjih poslova, u skladu sa nadležnostima i zakonskim ovlašćenjima, i u saradnji sa svim drugim nadležnim organima, preduzimaju odgovarajuće mere za zaštitu i pomoć dece u nevolji, naročito dece koja obavljaju poslove koji ugrožavaju njihovo zdravlje, dece koja prikupljaju stvari po kontejnerima, dece koja prodaju stvari na ulicama i kafićima, dece koja prose i koja mogu biti potencijalne žrtve raznih oblika zlostavljanja.

Potrebno je da Ministarstvo zdravlja razvije programe obuke za zaposlene u ustanovama primarne zdravstvene zaštite, u vezi sa značajem pravovremenog identifikovanja i prijavljivanja slučajeva zlostavljanja dece, kao i o pravnim posledicama koje može zdravstveno osoblje da snosi u slučajevima neprijavljivanja; da poveća broj službi za zaštitu mentalnog zdravlja za decu i maloletnike na Kosovu, i osnaži programe intervencije kako bi se zadovoljile potrebe razvoja, kao i pravovremene identifikacije i tretiranja slučajeva koji se ispoljavaju riziku psihijatrijskog poremećaja.

Mišljenje u svom punom obliku je prosleđeno danas i medijima, i isti možete naći objavljenog na i zvaničnoj veb stranici IO http://www.ombudspersonkosovo.org/repository/docs/ser_OPINIONI_I_AP_Efektet_psikologjike_te_dhunes_ndaj__femijeve__-15.11.2016_195400.pdf